همانطور که می دانید Fire sprinkler یا همان اسپرینکلر آتش نشانی جزو سامانه پاششی اطفاء حریق بوده که تنها زمانی عمل میکند که دما از میزان مشخص شده بالاتر رود و یا اثری از آتش سوزی را تشخیص دهد سیستم آن فعالیت خود را شروع خواهد کرد و آب را تخلیه می کند.

خوب است بدانید که این محصولات جز یکی از بهترین تجهیزات آتش نشانی بوده که در سراسر جهان از آن استفاده می شود و سالانه نیز بیش از 40 میلیون Fire sprinkler نصب می شود. تاریخچه به حدود 150 سال پیش باز می گردد.

اولین بار این سیستم اطفاء حریق در انگلستان توسط پارملی ابداع شد و پس از آن، به عنوان یک عامل موثر در کاهش خسارت های ناشی از آتش سوزی نقش دارد. ساختمانهایی که از این سیستم استفاده میکنند به ندرت دچار آسیب ها و خسارتهای جدی شده و نهایتا با فعال شدن 80 درصد از آنها ، آتش ساختمان مهار می شود.

ایمنی اسپرینکلر چقدر است ؟

شاید از خودتان بپرسید مگر این سیستم چقدر می تواند ایمن باشد و از آتش سوزی ها جلوگیری کند ؟ همانطور که در مقدمه برای شما توضیح دادیم این سیستم تنها زمانی فعال می شود که اثری از آتش سوزی را احساس کند و دما از حد مطلوب خود بالا رود.

و همینطور گفتیم که امروز در سراسر جهان این سیستم پیاده سازی می شود و سالانه بیش از 40 میلیون از آن در ساختمان ها نصب می شود. ایمنی سیستم اسپرینکلر به قدری بالا بوده که اگر در ساختمان ها به طور استاندارد ساخته شد و نگهداری آن به خوبی انجام شود می تواند بیش از 99 درصد از آتش سوزی ها را کنترل کند.

حال به این آمار توجه کنید و ببینید که چگونه این خاموش کننده توانسته اند که از آتش سوزی ها جلوگیری کنند.

بر اساس آمار های بدست آمده 37 درصد از آتش سوزی ها با فعال شدن تنها یک عدد از آن مهار شده است. 56 درصد از آنها تنها با فعال شدن کمتر از 3 عدد مهار شده و 83 درصد از آتش سوزی ها نیز با فعال شدن بیش از 3 عدد مهار شده است. که آمار بسیار قابل توجه و بسیار خوبی را نشان می دهد.

کاربرد

این سیستم مهار کننده آتش به قدری موثر عمل میکند که در انگلستان، تا کنون هیچ گزارشی حاکی از وارد شدن آسیب های جدی به ساختمان هایی که از آن استفاده می کنند ثبت نشده است. سیستم این بارنده ها به گونه ای طراحی شده است تا فقط آب فشان های مناطقی که دچار آتش سوزی شده اند را فعال کرده و در مصرف آب صرفه جویی کند.

نحوه عملکرد اسپرینکلر آتش نشانی

این تجهیزات به شیوه های مختلفی عمل می کنند که در ادامه به توضیح آنها میپردازیم. اما اساس کار این تجهیزات به یک صورت است، با افزایش حرارت در فضای اتاق سیستم شیشه جیوه شکسته شده، مسیر آب به سمت آب فشان روانه می شود و با پاشیدن آب آتش سوزی مهار می شود.

دمای فعال سازی Sprinkler ها برای کاربردها و ارتقاع های مختلف متفاوت است. بیاد داشته باشید که سیستم های آب فشان همچون کپسول آتش نشانی آب و گاز در مواقع آتش سوزی های الکتریسیته، به علت رسانا بودن آب ناتوان هستند.

سیستم Sprinkler در گذشته شامل یک منبع آب، لوله ها و اتصالات، شیر پخش کننده آب فشان و یک شیشه جیوه برای تشخیص حرارت می شد که بعدها با پیشرفته شدن، سنسور و شیر جای آن را گرفتند.

در شکل بالا دو نمونه از شیر خروجی آب را مشاهده می کنید. 6 نوع شیشه جیوه ای برای دماهای مختلف درنظر گرفته شده اند که دمای کارکرد آنها به ترتیب در زیر بر اساس درجه سانتیگراد لیست شده است :

• نارنجی 57
• قرمز 68
• زرد 70
• سبز 93
• آبی 141
• بنفش 182

علاوه بر شیشه جیوه درون شیر، اندازه قطر لوله ها نیز در دو نوع Quick و Standard موجود میباشد که نوع Quick عملکرد سریع تری دارد.

انواع استراتژی های این سیستم

انواع سیستم برای خاموش کردن آتش شامل نام های زیر می شود :

– تر Wet Pipe
– خشک Dry Pipe
– سیلابی Deluge
– پیش عملگر Pre-Action

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آتش سوزی ها می توانید مقاله انواع آتش را مشاهده کنید.

انواع اسپرینکلر آتش نشانی در ایران

سيستم تر

در این سیستم با فشار بالا آب پشت عملگر شیشه ای قرار گرفته است و با شکستن شیشه به سرعت به سمت بیرن پرتاب می شود. این سیستمر رایج ترین نوع و پرکاربرد ترین در مقایسه با سایر سیستم ها می باشد و بیشتر در اداره ها و مکانهای عمومی به کار می رود.

سيستم خشك

در سیستم خشک، مسیر آب توسط فشار هوا با گاز نیتروژن در لوله ها بسته شده است و به محض شکست شیشه، آب به سمت بیرون پرتاب می شود. سیستم اسپرینکلر خشک در مکانهایی که فشار آب ضعیفی دارند به یک پمپ کمکی نیز احتیاج دارد.

سيستم سیلابی

در این نوع، مسیر آب توسط یک شیر که با دستور سیستم اطفاء حریق عمل می کند بسته شده است، به هنگام آتش سوزی سیستم اطفاء حریق وجود حرارت را تشخیص داده و به سیستم سیلابی فرمان فعال شدن می دهد، بدین ترتیب تمام آب فشان های موجود در ساختمان فعال می شوند.

سيستم پیش عملگر

این سیستم از لحاظ عملکرد شبیه سیستم سیلابی است، با این تفاوت که فعال شدن آب فشان ها به صورت دستی می باشد. از این سیستم پیش عملگر در مکان هایی که وسایل برقی وجود دارد استفاده می شود تا به علت خاصیت رسانایی آب، منجر به برق گرفتگی نشود.

انواع شیر ها

آبفشان هایی که  در Sprinkler ها استفاده می شوند سه نوع هستند که در شکل زیر مشاهده می کنید:

در نوع آویزان، صفحه ای که بعد از شیشه جیوه قرار گرفته است رو به پایین می باشد و آب را به قطرات کوچک تقسیم بندی می کند، با تقسیم بندی آب به قطرات کوچک خاصیت خاموش کننده آن افزایش می یابد اسپرینکلر آویزان رایج ترین نوع در مقایسه با بقیه می باشد.

نوع رو به بالا نیز دارای یک صفحه برعکس در جلوی شیشه جیوه می باشد که آب به ان برخورد کرده و به سمت بالا پرتاب می شود، نوع دیگر آن نیز در کنار دیوار نصب شده و در مکانهای خاص کاربرد دارد.